Veel deelnemers aan Bevrijdingswandeling Kloosterhaar

De wandeling startte vanaf 14.00 uur bij Dorpshuis 't Haarschut waar de deelnemers een oranje strikje kregen opgespeld. Er werd gedanst, er was muziek, langs de route wapperde overal de vlag en: het weer was prachtig.

Op verschillende plekken langs de 5 kilometer route naar het Streekmuseum Kloosterhaar/Balderhaar stonden vrijwilligers die de wandelaars tekst en uitleg gaven bij markante plekken die een rol speelden in de oorlog in Kloosterhaar.

Een uitgebreid verslag van de tocht die tot stand kwam dankzij Gewoon Gezond Kloosterhaar, Streekmuseum Kloosterhaar & Balderhaar, De Haere en de gezamenlijke verenigingen in Kloosterhaar, werd geschreven door Ina Botter-Sierink. Lees hier haar verhaal.

Wie gewoonlijk op een zondagmorgen door Kloosterhaar wandelt ziet een dorp dat rustig aan de dag begint. Een enkele hardloper, een wandelaar die zijn hond uitlaat en een vroege kerkganger. De zondagsrust wordt nog gerespecteerd in het gemoedelijke dorp. Maar vandaag, zondag 12 juni is het dorp in feeststemming. Al vroeg wappert ergens een vlag en gaandeweg komen er meer. Op 5 april was het precies 77 jaar geleden dat het dorp Kloosterhaar bevrijd werd van de bezetter.

“In de loop van 5 april 1945 verplaatste het A-sqaudron zich van Balderhaar (destijds codenaam `Rock’) en Kloosterhaar (codenaam ‘Pyama’) zich richting de Dorpsstraat waar om ongeveer 14.00 uur de Duitse luisterpost werd beschoten en er krijgsgevangen werden gemaakt. Nog vier dagen zouden de bevrijders overnachten in Kloosterhaar van waaruit ze overdag de omliggende plaatsen richting Hardenberg ook bevrijdden.” Zo vertelt Freddie Ekkel het in zijn berichten die hij als amateur dorpshistoricus en enthousiast initiatiefnemer van het Streekmuseum Kloosterhaar-Balderhaar regelmatig deelt. Samen met een groot aantal vrijwilligers van het project Gewoon Gezond Kloosterhaar hebben Frederik Jaspers Faijer van fysiotherapiepraktijk De Haere en Freddie Ekkel samen met een groot aantal vrijwilligers het initiatief genomen voor een bevrijdingswandeling. Niet zomaar een wandeling, maar een evenement waar cultuur, sportiviteit, geschiedenis en gezelligheid samenkomen.

Nu, 77 jaar na dato verzamelen zich vele dorpsbewoners op de plek waar destijds de bevrijding een feit werd. Het startpunt van de bevrijdingswandeling is dorpshuis ’t Haarschut. De deelnemers gaan op pad, herkenbaar aan het oranje strikje. De kinderen, enkelen al geschminkt met camouflage strepen op de wangen, hebben een speciale opdracht in de vorm van een puzzel die ze aan de hand van de informatieborden moeten oplossen. Langs de route van ruim vijf kilometer staan diverse vrijwilligers die een verhaal vertellen, specifiek wat er destijds op die plek gebeurde. De monumenten waar de werkkampen stonden worden aangedaan. Het kanaal waar de boot van een schippersechtpaar lag dat onderduikers en piloten aan boord verborg. Over het water van de Dooze klonk vandaag het Taptoe Signaal, uitgevoerd door een strak geüniformeerde muzikant van Crescendo. Onderweg wordt getrakteerd op een plak ouderwets lekkere bakleverworst.

Bij de ingang van het dorp staan een aantal oude legervoertuigen. Dit trekt altijd weer de aandacht van kleine maar ook wat oudere ‘jongens’. Tegen de bosrand staat de witte vlag op de plek waar destijds de laatste Duitsers krijgsgevangen werden gemaakt door de Canadezen.

Bij het Albertus Weertsmonument luisterden de wandelaars naar het verhaal hoe boer Weerts de onderduikers achter een stier ofwel “de dikke bolle` verborg. Achter de strobalen in de potstal zaten ze verstopt en geen Duitser die achter ‘de Joodse wachter’ durfde te komen.

Een volgende voedselbon voor een plak koek bij de gaarkeuken wordt uitgereikt bij de plek waar hoofdmeester Bitter woonde. Heel bijzonder is dat de dochter van meester Bitter helemaal vanuit Den Haag is gekomen om deze dag mee te maken. Ze zit naast het voormalige meestershuis en vertelt over de jaren dat ze er woonden. Haar vader was eigenaar van een prachtige auto, destijds een grote luxe. Tot groot verdriet van haar ouders werd deze automobiel, een DKW (Auto Union) gevorderd door de Duitsers.

Waar de Dorpsstraat overgaat in Verlengde Broekdijk lag de oude brug. Naar een spannend verhaal over een handgranaat wordt aandachtig geluisterd. In de verte klinkt al de muziek van fanfarecorps Crescendo. Speciaal voor deze dag met een passend repertoire.

De wandelaars slingeren richting Balderhaar en passeren hierbij een origineel wachthuisje. Vandaag geen soldaat op wacht maar een vriezer met heerlijke ijsco’s.

Er wordt stilgestaan bij de plek op de Balderhaar waar het werkkamp lag. Onvoorstelbaar dat op dit mooie plekje zo’n groot kamp heeft gestaan. Het monument vertelt het verhaal van een kampbewoner, wie goed luistert hoort nog de vermoeidheid en de heimwee. Dat ziekenzorg van groot belang was en nog is wordt uitgebeeld door het team buurtzorg.

De plek van de oude luisterpost is het hoogste punt van de gemeente Hardenberg. Tot ver in de jaren ’50 is hier het luchtruim afgespeurd naar vreemde indringers. Gelukkig heeft de tijd ze ingehaald.

Voor een Duitse vlieger was de grens net een paar honderd meter te ver. Komende van een missie werd de bommenwerper vlak voor de heimat nog onderschept. De vlieger kwam terecht in het land vlak achter de museumboerderij. Zijn toestel stortte iets verderop neer. Veertig jaar later werd het schroot opgegraven. Daar waar nu de zandafgravingen liggen.

Vandaag staat er een stand van het Korps Nationale Reserve. Twee dorpsgenoten geven na hun reguliere baan een deel van hun vrije tijd aan de beveiliging van ons land als reservist bij de Natres. Ze vertellen er met veel enthousiasme over. Ze laten zien dat ze na een korte maar stevige militaire opleiding door Defensie ingezet kunnen worden bij bijvoorbeeld beveiligingsacties maar ook bij rampen zoals overstromingen. Hoe belangrijk het is om de geschiedenis levend te houden beseffen we maar al te goed als we die wegzetten tegen de situatie nu in bijvoorbeeld Oekraïne. Hoe een agressor de hele wereld in de greep kan houden.

Aan het einde van de wandeling komen we aan bij het Streekmuseum Kloosterhaar-Balderhaar.

De oude boerderij geeft de verhalen van weleer prijs. Rondom de boerderij wordt door vrijwilligers de tuin en het land hersteld met beplanting van toen. Vandaag is het binnenplein een gezellig plaats voor een verfrissend drankje of een ijsco.

Binnen in de museumboerderij is er een doorlopende expositie van de geschiedenis van Kloosterhaar en Balderhaar. Een groot deel van de ruimte is ingericht met aandacht voor de tweede wereldoorlog en wat dat voor dit gebied heeft betekend. Dat deze expositie van grote waarde is blijkt uit de belangstelling vanuit de hele wereld. Freddie heeft al regelmatig bezoekers mogen ontvangen die hij een stukje van de puzzel over de laatste vlucht van een omgekomen vlieger heeft kunnen laten zien. Eveneens dankbare nazaten van hen die hier hun toevlucht zochten en vonden. Reden te meer om deze bevrijdingswandeling bewust mee te lopen.

Als alle deelnemers binnen zijn wordt gezamenlijk dit zeer geslaagde evenement afgesloten met het hijsen van de originele vlag die op 5 april 1945 bij de bevrijding van Kloosterhaar is gehesen. Altijd bewaard door de familie Biewenga. Dochter Edy Biewenga is ook vandaag bij dit bijzondere moment aanwezig. Crescendo zorgt voor een passende afsluiting door het spelen van het Wilhelmus. De deelnemers nemen met een drankje de middag nog eens door. Dat het evenement geslaagd is, daarover is iedereen het wel eens.

Een groot compliment voor alle vrijwilligers die dit mogelijk maakten.